ADIM ADIM YATIRIM REHBERİ
- 19 Temmuz 2022, 09:04
ADIM ADIM YATIRIM REHBERİ
Türkiye’nin sunduğu yatırım fırsatlarını küresel iş dünyasına tanıtma ve yatırımcılara Türkiye’ye yapacakları yatırımında destek verme görevini yürüten Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi, 8 ana sektörde yapılacak yatırımlarda rehber niteliğinde kılavuzlar hazırladı.
Kılavuzlarda, şirket kuruluşundan yatırımın faaliyete geçtiği zamana kadar tamamlanması gereken bürokratik süreçler yatırımcılara açıklanırken, yatırım teşvik uygulamaları hakkında da bilgi verildi. 8 sektörde yatırımcıların yararlanabileceği teşvikler ile dikkat etmesi gereken bazı noktalar ise şöyle:
İMALAT İÇİN 4 ANA YATIRIM BÖLGESİ
Bu sektör genel imalat, ilaç, gıda, kimya/ petrokimya, savunma sanayii, metal işleme ve otomotiv ve otomotiv yan sanayisini kapsıyor. İmalat sektöründe öncelikle sektördeki arz-talep durumu, kapasite tahmini, kuruluş yerinin belirlenmesi, yatırımın tahminî maliyeti ve kârlılığı, yatırımın geri ödeme süresi, ihtiyaç duyulan makine ve ekipman, işletmede gerekli iş gücü ve finansal analiz hakkında araştırma yapılması tavsiye ediliyor. Şirket kurulumu sonrasında atılan ilk adım, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreci olurken, ardından yer tahsisi, imar planı süreci, yapı ruhsatı ve yapı kullanım izin belgesi, iş yeri açma ve çalışma ruhsatı, kara yolu bağlantı izni, kapasite raporu süreci geliyor. İmalat sektörü için Türkiye’de dört ana yatırım bölgesi bulunuyor. Teknoloji geliştirme bölgeleri, organize sanayi bölgeleri, serbest bölgeler ve endüstri bölgeleri yatırım süreçlerinde ve işletme aşamasındaki avantajlar nedeniyle tercih ediliyor.
YENİLENEBİLİR ENERJİYE 10 YIL ALIM GARANTİSİ
Özellikle yenilenebilir enerji alanında önemli teşvikler bulunuyor. Yenilenebilir enerji kaynakları destekleme mekanizması (YEKDEM) kapsamında rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle, çöp gazı, dalga, akıntı enerjisi ve gel-git ile kanal veya nehir tipi veya küçük hidroelektrik santralleri destekleniyor. Bu alanlarda yatırım yapanlar, 10 yıl süreyle alım garantisi teminatı kazanıyor. Ayrıca yıllık asgari 500 ton eşdeğer petrol (TEP) enerji tüketimi olan mevcut fabrikalarda yüzde 20 enerji tasarrufu sağlayacak şekilde tasarlanan enerji verimliliğine yönelik yatırımlar, yapılacağı bölgeye bakılmaksızın 5. bölge teşviklerinden yararlandırılıyor.
BERTARAF VE GERİ KAZANIM SEKTÖRÜ
Atık bertaraf ve geri kazanım sektöründe öncelikli yatırımlar kapsamında 5. bölge desteklerinden yararlanılabiliyor. Bu kapsamda, asgari 5 milyon TL tutarındaki atık geri kazanım yatırımları veya asgari 5 milyon TL tutarındaki bertaraf tesisi yatırımları teşvikten yararlanabiliyor.
ORMAN ALANLARINDA 49 YILLIK TAHSİS
Orman yatırımları, bölgesel teşvik ve stratejik yatırımlar kapsamında desteklenebiliyor. Devlet mülkiyetindeki orman alanları, arazi teşvikiyle şirketlere tahsis edilebiliyor. Bu kapsamda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca onaylanan yatırımcıya, 1 yıl süreli ön izin veriliyor. Ön izin şartlarını yerine getiren yatırımcı lehine emlak vergi değerleri üzerinden hesaplanacak bedel karşılığında 49 yıl süreli bağımsız ve sürekli itelikli “irtifak hakkı” tesis ediliyor. Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması ve tapuya tescil edilememesi nedeniyle irtifak hakkı tesis edilemeyen taşınmazlar üzerinde ise, taşınmazın emlak vergi değeri üzerinden takdir edilen bedel karşılığında 49 yıl süreli “kullanma izni” sağlanıyor.
MADENCİLİK İÇİN ÖNCE BOŞ ALAN SORGUSU ŞART
Madenciliğe yönelik yatırım teşvik sistemi; Türkiye’nin stratejik sektörleri için önem teşkil eden ara mallara olan ithalat bağımlılığını azaltma potansiyeli taşıyan yatırımları teşvik etmek amacıyla özel olarak tasarlanıyor. Elektrik üretiminde yer alan madencilik faaliyetleri özel teşvikten yararlanabiliyor. Bu kapsamda, madenlerin girdi olarak kullanıldığı elektrik üretimi yatırımları, öncelikli yatırımlar kapsamında yer alıyor. Bu yatırımlara asgari 5. bölge teşviki sağlanıyor. Madencilik yapacak olan şirketler için “boş alan sorgulaması” kritik önem taşıyor.
ÖZEL HASTANE İÇİN YATAK SAYISI ÖNEMLİ
Sağlık, bankacılık ve sigortacılık, turizm başlıklarında toplanıyor. Özel hastaneler için arazi seçimiyle hasta kabulü arasında sırasına göre gerçekleştirilmesi gereken bir dizi prosedür bulunuyor. Hak sahipliği başvurusunun yapılması, yer seçiminin yapılıp hastane mimari projesinin çizilmesi, ön izin belgesinin alınması, bakanlıkça onaylanan proje doğrultusunda bina inşaatına başlanması, yapı ruhsatı ve yapı kullanım izni belgesinin alınması, su, elektrik vb. bağlantı izinlerinin alınması, özel hastane ruhsatlandırma başvurusunun yapılması, ruhsatlandırma süreci, faaliyet izni belgesinin alınması, iş yeri açma ve çalışma ruhsatının alınması, yapı kullanım izni belgesinin alınması ve çevre izin-lisans belgesinin alınmasıyla, hasta kabul safhasına geçiliyor. Özel hastanelerde gözlem yatakları hariç en az 100 hasta yatağı bulunması isteniyor. Hizmet sektörüne, bölgesel esaslar gözetilerek; gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi, faiz desteği (3, 4, 5 ve 6. bölgelerdeki yatırımlar için), gelir vergisi stopajı desteği (6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için), sigorta primi desteği (6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için) sağlanıyor.
LOJİSTİK SEKTÖRÜ...
Özellikle organize sanayi bölgeleri (OSB) içinde yer alan lojistik firmaları, önemli olanaklardan faydalanabiliyor. OSB’ler içinde faaliyet gösterecek yatırımcılar, mevcut teşvik uygulamalarına (genel yatırım teşvikleri, büyük ölçekli yatırım teşvikleri, bölgesel ve sektörel teşvikler, istihdama yönelik teşvikler, Ar-Ge faaliyetlerine yönelik destekler vb.) ek olarak; emlak vergisi muafiyeti, düşük su, doğal gaz ve iletişim giderleri, tesis inşası ve işletiminde yerel yönetimler vergisi muafiyeti, OSB’nin belediye hizmetlerinden yararlanmıyor olması durumunda katı atık vergisi muafiyeti alabiliyor.
ORGANİK TARIM MI DÜŞÜNÜYORSUNUZ?
Tarımsal faaliyette bulunan şirket ve çiftçiler, çiftçi kayıt sistemine (ÇKS) dahil olmaları şartıyla destekleme alabiliyor. Organik tarım, iyi tarım uygulamaları ve örtü altı yetiştiriciliği üretimi yapan işletmecilerin de sertifika ve hibe alabilmek için ÇKS’ye kayıtlı olmaları ve her yıl kayıtlarını yenilemeleri gerekiyor. Çok popüler olan organik tarımla uğraşmak isteyen yatırımcılar, bir üretici grubu ile anlaştıysa, her üretici ile sözleşme imzalanması ve organik çiftçilere kod verilerek kayıt altına alınması zorunlu tutuluyor. Yetkili kuruluşlar tarafından kontrol edilen organik tarımcılar, sertifika alıp logo ve marka haklarını kullanabiliyor.